โครงสร้าง หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างรู้เท่าทัน

มาตรฐาน ว 4.2 เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 10 ชั่วโมง

ตัวชี้วัด ว 4.2ม.3/3 จำนวน 4 ชั่วโมง

ว 4.2ม.3/4 จำนวน 6 ชั่วโมง

สื่อการสอน หนังสือเรียนเทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (สสวท.)

บทที่ 6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างรู้เท่าทัน

1.1 การประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล

ตัวชี้วัด ว 4.2ม.3/3 ชั่วโมงที่ 1-2

จุดประสงค์การเรียนรู้

จุดประสงค์ของบทเรียน

ประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล
อภิปรายข้อมูลที่เป็นเหตุผลวิบัติ
รู้เท่าทันสื่อและข่าวลวง
อภิปรายกฎหมายเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
ใช้งานลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม

สาระการเรียนรู้ การประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล เช่น ตรวจสอบและยืนยันข้อมูล โดยเทียบเคียงจากข้อมูลหลายแหล่ง แยกแยะข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น หรือใช้ PROMPT

ข้อมูลมีความสำคัญต่อการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก ในแต่ละวันนักเรียนจะได้รับข้อมูลข่าวสารผ่านอินเทอร์เน็ตหรือเครือข่ายสังคมจำนวนมากและรวดเร็ว ข้อมูลที่เผยแพร่นั้นมีทั้งข้อมูลที่เป็นจริงและเป็นเท็จ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อตนเองและบุคคลอื่น ดังนั้นการนำผลงานของผู้อื่นไปใช้อย่างถูกต้องการเลือกรับและส่งต่อข้อมูลอย่างมีวิจารณญาณ การรู้เท่าทันสื่อ จะทำให้การใช้ชีวิตในโลกไซเบอร์มีความปลอดภัย

สื่อการสอน หนังสือเรียนเทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (สสวท.) บทที่ 6 หน้า 123-125

1.ประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล

การนำข้อมูลมาใช้งานจะต้องพิจารณาความถูกต้องของข้อมูล เพื่อให้ได้ข้อมูลที่มีคุณภาพ ต้องใช้การพิจารณาแบบ “พรอมท์” PROMPT

การพิจารณาข้อมูลแบบ PROMPT

1.การนำเสนอ (Presentation)

การนำเสนอข้อมูลที่ดีจะต้องมีการวางเค้าโครงที่เหมาะสม มีรายละเอียดที่ชัดเจน

2.ความสัมพันธ์ (Relevance)

การพิจารณาประเด็นที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์จะต้องคำนึงถึงความสอดคล้องของข้อมูล

3.วัตถุประสงค์ (Objectivity)

ข้อมูลที่จะนำมาใช้ต้องมีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนไม่ใช่ข้อมูลที่เป็นการแสดงความคิดเห็นหรือมีเจตนาแอบแฝง

4.วิธีการ (Method)

ข้อมูลที่นำมาใช้เป็นข้อมูลที่มีการวางแผนการเก็บรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบ

5.แหล่งที่มา (Provenance)

ข้อมูลที่น่าเชื่อถือต้องมีการระบุแหล่งที่มาอย่างชัดเจนและเป็นแหล่งที่เชื่อถือได้

6.เวลา (Timeliness)

ข้อมูลที่มีคุณภาพจะต้องมีความเป็นปัจจุบันหรือมีความทันสมัย

การตรวจสอบความน่าเชื่อถือของแหล่งที่มาของข้อมูล

2.เหตุผลวิบัติ

การให้เหตุผลเป็นวิธีการหนึ่งที่สร้างความน่าเชื่อถือ อย่างไรก็ตาม การให้เหตุผลมีทั้งที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมแตกต่างกันไป ในการให้เหตุผลที่ไม่เหมาะสม จะกลายเป็น “เหตุผลวิบัติหรือตรรกะวิบัติ”

แบ่งออกเป็น 2 แบบ

1.เหตุผลวิบัติแบบเป็นทางการ

2.เหตุผลวิบัติแบบไม่เป็นทางการ

3.การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย

การใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศมีวัตถุประสงค์หลายอย่าง เช่น การใช้งานเพื่อทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ การใช้งานเพื่อสนับสนุนารทำงาน และการใช้งานทั่วไป ซึ่งจะต้องคำนึงถึงความปลอดภัยในการใช้งาน

3.1 การทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์อย่างปลอดภัย

การทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ต้องระมัดระวังและมีความรอบคอบ เช่น การซื้อสินค้าออนไลน์ อาจถูกหลอกหรือได้สินค้าไม่มีคุณภาพได้

การทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์มี 2 รูปแบบ คือ

1.การทำธุรกรรมโดยตรงระหว่างผู้ขายและผู้ซื้อการจองโรงเรียนออนไลน์การซื้อสินค้าจากร้านโดยตรง

2.การทำธุรกรรมโดยผ่านผู้ให้บริการซึ่งเป็นตัวกลางในการซื้อขาย ระหว่างผู้ขายกับผู้ซื้อ

ข้อควรคำนึงการทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์

1.ชำระเงินโดยผ่านธนาคารแล้วส่งสลิปยืนยันการสั่งซื้อ

2.ชำระเงินโดยการเก็บเงินปลายทาง

3.ชำระเงินโดยผ่านบัตรเครดิต เพราะมีหลักฐานที่แน่นอน

4.ใช้บริการตัวกลางการชำระเงิน

3.2 การรู้เท่าทันสื่อ

การรู้เท่าทันสื่อ หมายถึง ความสามารถในการป้องกันตนเองจากการถูกโน้มน้าวด้วยเนื้อหาที่เป็นเท็จและมีผลกระต่อผู้รับสื่อ เพื่อไม่ให้ตกเป็นเครื่องทางการตลาดแบ่งออกได้ 3 ระดับ

1.ผู้รับสื่อตระหนักถึงความสำคัญของการเลือกและจัดสรรเวลาในการใช้สื่อต่างๆ

2.ผู้รับสื่อสามารถเรียนรู้ทักษะการรับสื่อแบบวิพากษ์ วิเคราะห์ได้

3.ผู้รับสื่อสามารถวิเคราะห์สื่อในเชิงสังคม การเมือง เศรษฐกิจ

3.3 ข่าวลวงและผลกระทบ

ข่าวลวง (fake news) เป็นรูปแบบหนึ่งของการก่อกวน ซึ่งข่าวลวงจะนำเสนอเรื่องราวที่เป็นเท็จ มีวัตถุประสงค์แอบแฝงที่แตกต่างกัน

ลักษณะของข่าวล่วง เช่น

สร้างเรื่องราวเพื่อให้เป็นจุดสนใจของสังคม

สร้างความหวาดกลัว

กระตุ้นความโลภ

สร้างความเกลียดชัง

ส่งต่อกันมาผ่านเครือข่ายสังคม

ไม่ระบุแหล่งที่มา